ECHA PRZESZŁOŚCI

Uwagę przyciąga ich odzież jak i bogate pięknie zdobione uzbrojenie i inne przedmioty. Sakowie nazywani też są Scytami ałtajskimi, wschodnimi lub środkowoazjatyckimi. Kultura Saków wykształciła się około VII wieku p.n.e., a do rozkwitu doszło w VI–V wieku p.n.e. Ich kultura materialna wykazuje wiele cech wspólnych z kulturą europejskich Scytów. Przypuszczalnie wspólne też jest ich pochodzenie. Niektórzy badacze uważają, że kultury Scytów i Saków należy traktować jako jedną kulturę scyto-sakijską. Sakowie byli koczownikami, hodowcami bydła rogatego, koni, wielbłądów, a także prowadzili osiadły tryb życia, zajmując się rolnictwem. Znaleziono liczne przedmioty z metali szlachetnych (przeważnie złota), a także barwione tkaniny. Podobnie jak u Scytów europejskich tak w sztuce Saków charakterystyczne są motywy zoomorficzne (styl zwierzęcy) świadczące o doskonałej obserwacji przyrody, splatające się z elementami geometrycznymi i roślinnymi.  Sakowie, IV wiek p.n.e. (rys. Joan Francesc Olivera

Na poniższej ilustracji Persowie ostrzeliwują Spartan z łuków. Wieszcze zwani 'manteis' dokonują rytuału 'sphagia' - podrzynają gardło baranowi. Sphagia odbywa się na samym polu bitwy na oczach armii, a także na widoku wroga, który prawdopodobnie składał własne ofiary. Sposób, w jaki krew płynęła z rany, dawał wyobrażenie o tym, jak potoczy się bitwa. Jeśli znaki okazały się niekorzystne, dowódca wahałby się przed atakiem. Według Herodota Spartanie otrzymali złe wróżby, dlatego wahali się przed atakiem na armię perską. W tym czasie wielu hoplitów zostało rannych i zginęło z rąk perskich łuczników. Rolą manteis była interpretacja znaków. W krytycznym momencie była tylko formalnością - tak jak w tym przypadku - wywołać złudną pewność siebie przeciwnika lub dać czas na przybycie Ateńczyków. Wieszcze i hoplici spartańscy podczas bitwy pod Platejami (rys. Steve Noon)           A jak do całej sytuacji doszło?           W 479 roku p.n.e. Persowie pod wodzą Mardoniusza (zięcia

Tlaxcallanie, zwani także Tlaxkalanami zamieszkiwali obszary dzisiejszego stanu Tlaxcala w Meksyku. Byli pierwotnie konglomeratem trzech odrębnych grup etnicznych mówiących językami nahuatl, otomi i pinome. Ostatecznie dominującą grupą etniczną stali się ludzie mówiący językiem nahuatl, podobnie jak Aztekowie. Stanowili jedną z grup Chichimeków. Pierwszą osadę, Tepeticpac założył Colhua Quanez w 1348 roku. Oprócz tego założono trzy inne ważne ośrodki Tlakskalan - Ocotelolco, Tizatlan i Quiyahuiztlan. Wszystkie cztery miasta do czasu przybycia Hiszpanów władały Tlaxcalą, a rządy w każdym z nich sprawowali potomkowie założycieli. Toczyli wojny z Aztekami, jednak nie zostali podbici lecz na 60 lat zablokowani.  Tlaxkalańska arystokracja (rys. Pedro Rafael Mena)           Tlaxkalanie nie mogli sprowadzać zasobów: złota, srebra, bawełny, piór egzotycznych ptaków, kakao i soli. W związku chętni do obalenia Azteków zostali sprzymierzeńcami hiszpańskiego konkwistadora Hernána Cortésa (1485-154

Hindukusz jest łańcuchem górskim w środkowej części Azji, w północno-zachodnim Pakistanie oraz centralnym i wschodnim Afganistanie. Góry te graniczą - od wschodu z wyżyną Pamiru, górami Karakorum oraz z Himalajami, natomiast od zachodu z górami Paropamis (obecnie Safed Koh). Znaczenie pasm górskich Hindukuszu odnotowuje się od czasów Dariusza I Wielkiego - Króla Królów perskiego Imperium Achemenidów.  Armia Aleksandra III Wielkiego przemierza Hindukusz (rys. Marek Szyszko)           Aleksander Wielki ze swoją armią macedońską wkroczył na subkontynent indyjski właśnie przez Hindukusz w 329 roku p.n.e. Po śmierci Aleksandra w 323 roku p.n.e., w czasach wojen diadochów region stał się częścią państwa Seleukosa I Nikatora (założyciela Imperium Seleukidów). Następnie, ok. 305 roku p.n.e. został włączony do państwa indyjskiej dynastii Maurjów. Nazwa Hindukusz pochodzi z języka paszto (znanego potocznie także jako język afgański), w którym Hindu Kusz dosłownie oznacza "zabójcę Hindusów&q

Joachim-Napoléon Murat urodził się w 1767 roku. Był synem oberżysty. W wieku 20 lat wstąpił do armii francuskiej, a 2 lata później walczył w czasie rewolucji francuskiej. Zasłużył się Napoleonowi Bonaparte w 1795 roku, gdzie pomógł w stłumieniu buntu rojalistów w Paryżu. Rok później został adiutantem Napoleona. Pod jego komendą służył we Włoszech i w Egipcie. W 1799 roku Murat został generałem dywizji. Zasłynął jako jeden z najlepszych dowódców napoleońskich. 14 czerwca 1800 roku wsławił się pod Marengo, decydującej bitwie drugiej kampanii włoskiej Napoleona. Francuzi pokonali armię austriacką pod wodzą generała Michaela von Melasa. Tego samego roku Murat poślubił najmłodszą siostrę Napoleona, Karolinę. W 1804 roku został marszałkiem Francji. Jako dowódca kawalerii Wielkiej Armii, miał ważny udział w zwycięstwie pod Austerlitz. Była to jedna z najważniejszych bitew wojen napoleońskich i decydujące starcie wojny z III koalicją antyfrancuską, stoczona 2 grudnia 1805 roku między francuską

W 1916 roku Albert Bacon Pratt z Lyndon w stanie Vermont otrzymał patent nr 1183492 na „pistolet przystosowany do montażu i strzelania z głowy strzelca wyborowego”. Użytkownik wystrzelił z pistoletu, dmuchając w rurkę. Pratt twierdził, że rozwiązał problem odrzutu. Nie uporał się ze wszystkimi błędami i pewnie dlatego tak użyteczny wynalazek nigdy się nie przyjął. Hełm-pistolet Alberta Bacona Pratta (rekonstrukcja 3D autorstwa Jana Andreasa)

Zapewne zastanawialiście się jak wyglądały te same miasta w starożytności i średniowieczu. Spoglądając na tę ilustrację można wysnuć wnioski jak duże przemiany przechodziły miasta przez wieki. Pierwotnie Tarragonę zamieszkiwali Iberowie, potem Kartagińczycy, którzy nazwali miasto Tarchon. W III wieku p.n.e. Rzymianie stworzyli w tym miejscu bazę przeciwko Kartaginie. Miasto nosiło nazwę Tarraco. Za cesarza Oktawiana Augusta (27 p.n.e.-14 n.e.) zostało stolicą prowincji Hispania Tarraconensis. W czasie największego rozkwitu Tarraco było zamieszkiwane przez ok. 250 tysięcy ludzi (dla porównania dzisiejsza Tarragona liczy ok. 135 tysięcy mieszkańców). Miasto biło nawet własną monetę.  Tarragona w II oraz XIV wieku n.e.  Rekonstrukcję wykonał Hugo Prades           Tarraco zdobyli najpierw Swebowie i Wandalowie, a 10 lat później, w 416 roku n.e. Wizygoci. 2 lata później utworzyli w Hiszpanii własne państwo. Po jego upadku Tarragona została opanowana w 713 roku przez Maurów. W XII wieku prze

Król Szkocji, Roibert a Briuis zapisał się w popkulturze dzięki wielkiemu widowisku kinowemu "Braveheart. Waleczne Serce" z 1995 roku, a w ostatnich latach dzięki epickiej produkcji Netflix "Król wyjęty spod prawa" (Outlaw King). Robert de Bruce był królem Szkocji w latach 1306-1329. Urodził się 11 lipca 1274 roku. Jego ojciec, również Robert de Bruce, 8. lord Annandale pochodził z rodziny normańskiej, a matka Marjorie z Carrick z celtyckiej. To właśnie Robert znany był pod przydomkiem „Waleczne Serce” (Braveheart), który błędnie jest przypisywany Williamowi Wallace’owi. W 1296 roku podpisał tzw. "Szmatławy rejestr", uznając władzę króla angielskiego. Po podboju Szkocji przez Anglię kiedy wybuchło powstanie Williama Wallace'a, Robert nie popierał powstania, a nawet według niektórych przekazów walczył nawet po stronie angielskiej (pewnie wiele osób kojarzy słynną scenę z filmu "Braveheart"). Pewne jest, że w jego trakcie nie mógł się zdecydowa

Wczoraj była rocznica wynalezienia schodów ruchomych. Wynalazek jest powszechnie znany, ale jak to było? 15 marca 1892 roku amerykański wynalazca, Jesse Reno opatentował pierwsze schody ruchome. Stworzył tę ideę już w wieku 16 lat. Pierwsze ruchome schody Reno zostały zbudowane i zainstalowane na Coney Island na Brooklynie we wrześniu 1895 roku, jako element rozrywki. Pasażerowie przewożeni na przenośniku taśmowym pod kątem 25 stopni. Reno planował zastosowanie swoich urządzeń w dwupoziomowym nowojorskim metrze. Jego plany nie zostały zaakceptowane. Po ślubie przeprowadził się do Londynu. W 1902 roku otworzył przedsiębiorstwo The Reno Electric Stairways and Conveyors, Ltd. Schody ruchome jego pomysłu instalowano w całych Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Europie. Reno pracował nad pierwszą konstrukcją schodów spiralnych. Wspólnie z Williamem Astonem, właścicielem patentu na elastyczne połączenia stopni, zainstalował je na własny koszt na stacji w Londynie. Ten prekursorski wyn

Wiriatus (180-139 p.n.e.) był wodzem luzytańskim, który stawił czoła Republice Rzymskiej. Luzytanie (łac. Lusitani) byli starożytnym lud indoeuropejskim żyjącym w zachodniej części Półwyspu Iberyjskiego. Po długim oporze zostali podbici przez Republikę Rzymską (139 p.n.e.), po czym ulegli romanizacji. Wiriatus jest obecnie narodowym bohaterem Półwyspu Iberyjskiego - zarówno w Hiszpanii i Portugalii. Jest także symbolem wielkiego honoru. To człowiek, który z pasterza stał się rabusiem, z kolei z rabusia dowódcą. Posiadał niesamowite zdolności taktyczne. Wiąże się z nim interesująca historia. W pobliżu Sierra Morena (południowa Hiszpania) wpadł w luzytańską pułapkę oddział rzymski, którym dowodził Kwintus Fabiusz Maksimus Serwilianus. Wiriatus wypuścił żołnierzy rzymskich i ich wodza. Uważał, że zabicie ich bezbronnych byłoby czynem niehonorowym. Rzymski dowódca był pod wielkim wrażeniem jego czynu. Wobec tego uznał suwerenność Luzytanów. Wiriatusa uznał za Przyjaciela Rzymu. Senat Repub

Fotografia przedstawia Mohammeda Alima Chana i została wykonana w 1912 roku przez Siergieja Prokudina-Gorskiego. Na pierwszy rzut oka można pomyśleć - wspaniale wykonana koloryzacja w obecnych czasach. Nic bardziej mylnego. Mohammed Alim Chan a w 1912 roku autorstwa Siergieja Prokudina-Gorskiego           Said Mir Muhammed Alim Chan (1880-1944) był ostatnim emirem Buchary, pochodzącym z dynastii Mangytów, panującym w latach 1910–1920 (pokonany w 1921 roku przez bolszewików, wspierał partyzantkę basmaczy i tureckiego generała Envera Paszy. Siergiej Michajłowicz Prokudin-Gorski był jednym z pionierów fotografii kolorowej. Jej rozwojowi poświęcił większość życia. Zmarł w Paryżu, w tym samym roku, co fotografowany Mohammed Alim Chan. Historia barwnej fotografii zaczyna się jednak kilkadziesiąt lat wcześniej. "Tartanowa wstążka" była pierwszym kolorowym zdjęciem wykonanym już w 1861 roku przez angielskiego fotografa Thomasa Suttona (1819-1875) na zlecenie Jamesa Clerka Maxwella (1

Hipolita była mityczną królową Amazonek, córką boga wojny, Aresa i Otrere, a także siostrą Pentezylei, Antiopy i Melanippy. Co prawda Joan Francesc Oliveras przedstawił tu Medę z Odessos (tracką księżniczkę z plemienia Getów zamieszkującego Dację, jedną z żon Filipa II Macedońskiego - ojca Aleksandra Wielkiego), jednak zobrazuje sylwetkę Hipolity.       Zdobycie pasa Hipolity było dziewiątą pracą herosa Heraklesa (syna Zeusa i śmiertelniczki Alkmeny). Pas dawał królowej nadludzką siłę. Na ilustracji widzimy pas popularny wśród Scytów i północnych Traków. Herakles zebrał drużynę złożoną z najdzielniejszych wojowników. Amazonki słyszały o Heraklesie i przyjęły go ciepło. Hipolita powitała go życzliwie, a kiedy ją w sobie rozkochał, obiecała oddać mu pas. Wtedy Hera pod postacią jednej z Amazonek wznieciła bunt przeciwko Heraklesowi. Rozegrała się krwawa walka, w której poległa Hipolita. Z jej martwego ciała Herakles zerwał pas i wrócił na Peloponez. W innej wersji mitu Hipolita oddaje He

Kazimierz Michał Władysław Wiktor Pułaski herbu Ślepowron urodził się 6 marca 1745 roku. Był jednym z dowódców konfederacji barskiej w latach 1768-72. Brał udział w bitwach z Rosjanami (m.in. pod Orzechowem, pod Łomazami), a także obronach: Klasztoru Karmelitów w Berdyczowie, Okopów Świętej Trójcy, Jasnej Góry. Zasłynął przede wszystkim nieudaną próbą porwania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w celu ogłoszenia bezkrólewia. Po upadku konfederacji w 1772 roku, zaocznie skazany w sierpniu 1773 roku na śmierć za próbę królobójstwa, wyemigrował z Polski. Władze żadnego kraju europejskiego nie chciały go przyjąć. Gdy po tułaczce nielegalnie przebywał we Francji w 1777 roku wyjechał na zaproszenie generała Lafayette’a do powstających właśnie Stanów Zjednoczonych Ameryki.           W latach 1777-1779 walczył w szeregach armii Jerzego Waszyngtona w randze generała brygady Armii Kontynentalnej. 11 września 1777 roku w bitwie pod Brandywine dzięki swojej odwadze uratował życie Jerzego Wasz

Korpus Karabinierów ('Arma dei Carabinieri') jest włoską ogólnokrajową żandarmerią. Liczy ok. 110.000 ludzi. Carabinieri są uważani za najbardziej kompetentnych oraz poważanych wśród służb mundurowych. Ich jurysdykcji podlegają osoby cywilne i wojskowi. Organizacja wywodzi się z armii włoskiej. Korpus Carabinieri powołany został w 1814 roku przez króla Sardynii Wiktora Emanuela zastępując XVIII-wieczną formację Dragoni di Sardegna. Włoski Korpus Karabinierów, kapitan, II wojna światowa             Cechą charakterystyczną jest bikorn w pokrowcu ochronnym (dwurożny kapelusz modny przeważnie w II połowie XVIII i początkach XIX wieku) tradycyjnie noszony przez karabinierów włoskich (dziś już tylko przy mundurach galowych). Kontrastuje on ze skórzaną kurtką.           Oddziały Carabinieri, zarówno wojskowe jak i policyjne uczestniczyły w każdym konflikcie z udziałem Włoch. Służąc m.in. w: Kosowie, Iraku czy Afganistanie. Korpus Carabinieri jest dowodzony przez Comando, którego siedz

Na poniższej fotografii znajduje się rekonstruktor Danilo Ligutarvos Guasco w rogatym hełmie typu Montefortino, ok. 250 p.n.e. (fot. Carlo Ferrari).           Rogate hełmy były charakterystyczne dla antycznej Italii od VI do II wieku p.n.e. Moda ta dotknęła wiele typów hełmów. W epoce archaicznej i klasycznej był to typ koryncki, następnie pilos, aż wreszcie Montefortino. Powyżej widoczne są 3 przykłady takiego hełmu: 1. Hełm z brązu typu Montefortino, znaleziony w Casaselvatica (Berceto, Parma, Włochy), ok. 250 p.n.e. 2. Hełm z brązu typu Montefortino, znaleziony w Pulica (Fosdinovo, Massa-Carrara, Włochy), IV-III wiek p.n.e., 3. Hełm typu Montefortino na samnickim fresku z Nola (Obszar Metropolitalny Neapolu, Kampania, południowe Włochy), ok. 250 p.n.e.