Przejdź do głównej zawartości

Spartańscy wieszcze pod Platejami, 479 p.n.e.

Na poniższej ilustracji Persowie ostrzeliwują Spartan z łuków. Wieszcze zwani 'manteis' dokonują rytuału 'sphagia' - podrzynają gardło baranowi. Sphagia odbywa się na samym polu bitwy na oczach armii, a także na widoku wroga, który prawdopodobnie składał własne ofiary. Sposób, w jaki krew płynęła z rany, dawał wyobrażenie o tym, jak potoczy się bitwa. Jeśli znaki okazały się niekorzystne, dowódca wahałby się przed atakiem. Według Herodota Spartanie otrzymali złe wróżby, dlatego wahali się przed atakiem na armię perską. W tym czasie wielu hoplitów zostało rannych i zginęło z rąk perskich łuczników. Rolą manteis była interpretacja znaków. W krytycznym momencie była tylko formalnością - tak jak w tym przypadku - wywołać złudną pewność siebie przeciwnika lub dać czas na przybycie Ateńczyków.

Wieszcze i hoplici spartańscy podczas bitwy pod Platejami (rys. Steve Noon)

        A jak do całej sytuacji doszło?

        W 479 roku p.n.e. Persowie pod wodzą Mardoniusza (zięcia króla Persji Dariusza I z dynastii Achemenidów) ponownie (po wyprawie Kserksesa w 480 roku p.n.e.) najechali Attykę. Do wojny włączyli się Spartanie. Mardoniusz wycofał się do Beocji. Zatrzymał się na równinie, która dawałaby przewagę perskiej konnicy. Grecy nie dali się jednak wywabić z podnóża gór. Wódz perski podszedł pod Plateje. Wojskami greckimi, przeważnie Spartanami dowodził Pauzaniasz. Początkowo Grecy nie mogli się dogadać co do sposobu rozstrzygnięcia bitwy. Pauzaniasz w nocy przegrupował siły ku rzece dla zmniejszenia przewagi konnicy Achemenidów. Mniej doświadczone siły ustawił na tyłach. Wojska perskie zaatakowały o świcie. Konnica została odparta. Jednak łucznicy perscy zadali poważniejsze straty hoplitom co omówiłem na wstępie. Grecy zmuszeni zostali do natarcia. Zyskali przewagę w walce wręcz. Mardoniusz poprowadził do ataku oddział doborowej jazdy. Zginął w walce ze Spartanami. Achemenidzi rzucili się do ucieczki. 

Walka Greków z Persami pod Platejami (rys. Steve Noon)

        Według Herodota na wieść o zwycięstwie w bitwie pod Platejami - wieczorem rozpoczęła się bitwa pod Mykale. Król Sparty Leotychidas II wyruszył wcześniej przeciwko Persom w celu wyzwolenia Jonów. Persowie w obawie przed zbliżają się flotą grecką wyciągnęli swoje okręty na brzeg przylądka Mykale. Achemenidzi rozbroili jońskich najemników lub odesłali do pilnowania górskich przełęczy. Ateńczycy zaatakowali pierwsi przełamując obronę perską. Szalę zwycięstwa przeważyło przejście Jonów na stronę grecką. W wyniku bitwy zostały spalone wszystkie okręty floty perskiej - razem z wynikiem bitwy pod Platejami oznaczało to niemal całkowite zniszczenie floty perskiej. W 478 roku p.n.e. flota grecka pod dowództwem Pauzaniasza wyzwoliła miasta jońskie. W następstwie bitwy pod Platejami i Mykale Persowie zrezygnowali z podboju Grecji. Zaowocowało to wielkim rozwojem kultury greckiej i początkiem epoki klasycznej trwającej do podbojów Aleksandra Wielkiego (334-323 p.n.e.).

Komentarze

Popularne posty z tego bloga

Dama z Elche

Kilka dni temu była rocznica odkrycia jednego z najbardziej znanych dzieł antycznej sztuki iberyjskiej tzw. Damy z Elche. "La Dama de Elche" jest starożytną rzeźbą iberyjską. Przedstawia popiersie pięknej młodej i bogatej kobiety. Uważana jest za jedno z najwybitniejszych osiągnięć sztuki iberyjskiej. Rzeźba pochodzi z około 400-300 r. p.n.e. Jej wysokość wynosi 56 cm. Została wykonana z wapienia i pierwotnie była polichromowana. Zachowały się resztki po malowaniu. Była pomalowana w następujących kolorach - czerwień, biel i błękit.            Popiersie przedstawia młodą kobietę z delikatnymi rysami twarzy, przymkniętymi oczami i pomalowanymi na czerwono ustami. Kobietę zdobi wyrafinowana biżuteria i nietypowe nakrycie głowy. Została odkryta całkowicie przypadkowo 4 sierpnia 1897 roku w miejscowości Elche (południowo-wschodnia Hiszpania). Została znaleziona między skałami, gdzie najprawdopodobniej została ukryta. Po odkryciu została zakupiona przez fran...

Leonidas I - król Sparty

Dzisiejszy wpis przedstawi Leonidasa I, króla Sparty. Leonidas I jest prawdopodobnie najbardziej utrwalonym w popkulturze greckim władcą okresu klasycznego. Od 490 roku p.n.e. rządził Spartą. Jego żoną była Gorgo - córka jego przybranego brata Kleomenesa I. Z tego małżeństwa urodził się syn Plejstarchos.  Na zdjęciu Javiera Tamargo Santistebana rekonstruktor Marco Cecini,  znany pod profilem Marco Aurelio Valerio Massenzio           Leonidas zasłynął podczas wojen grecko-perskich, dowodzeniu obroną przesmyku w Termopilach w 480 roku p.n.e. Władca Sparty stał na czele hoplitów składających się z 300 rodaków i kilku tysięcy żołnierzy z innych greckich miast-państw (polis). Nie do końca wyglądało to tak, że było tam wyłącznie 300 Spartan po stronie greckiej. Według Herodota siły Greków składały się z 300 hoplitów spartańskich i 1000 towarzyszących im periojków, 500 hoplitów z Mantinei, 500 z Tegei, 120 z Orchomenos w Arkadii, 1000 innych Arkadyjczykó...

Ostatni król perski z dynastii Achemenidów - Dariusz III

Dariusz rządził jako Szachinszach ("Król Królów") w latach 336–330 p.n.e. Wywodził się z bocznej linii Achemenidów. Urodził się jako Artaszata, syn Arsamesa i Sysygambis. Początkowo był nadzorcą perskiego systemu pocztowego. W latach 344–336 p.n.e. pełnił funkcję satrapy Armenii. Został wyniesiony na tron przez Bagoasa (wpływowego eunucha na dworze Achemenidów, który był odpowiedzialny za otrucie dwóch wcześniejszych perskich królów Artakserksesa III oraz Arsesa). Po objęciu rządów Dariusz nakazał wypicie trucizny Bagoasowi. Stłumił rebelię w Egipcie, przyjmując tytulaturę faraońską. Nie jest wykluczony udział Dariusza III w zamordowaniu Filipa II Macedońskiego (ojca Aleksandra III Wielkiego). Pokonał pretendenta, który rościł sobie prawa do władzy w Babilonie. Błędem Dariusza było zlekceważenie informacji wyprawie Macedończyków przeciwko Persji. Nie zdążył się przygotować do obrony imperium.  Dariusz III (rys. Joan Francesc Oliveras)           Aleksan...