ECHA PRZESZŁOŚCI

Seria moich ilustracji do najbliższego tomu serii Historyczne Bitwy pt. "Lützen 1632" Marka Wagnera. 1. Muszkieter cesarski. Muszkieterzy mieli muszkiety lontowe. Używali forkietów do podpierania broni podczas strzelania. Na bandolierze zawieszano zwykle od 8 do 12 miarek prochowych. Kule przechowywano w skórzanych workach. Lont długości 4–6 mocowano na pasie lub bandolierze jak tutaj (czasami owijano go wokół szyi). Już na początku XVII wieku odrzucili oni uzbrojenie ochronne. Mieli stroje złożone z dubletów, ze spodni i butów. Muszkieterzy ci posiadali rapiery i sztylety oraz niekiedy hełmy (moriony), ale najczęściej kapelusze z dużymi rondami. 2. Kirasjer cesarski. Kirasjer cesarski trzyma hełm w stylu sabaudzkim. Zbroja 3/4 (tu czerniona) obejmowała kirys, obojczyk, naramienniki, nałokcice i karwasze, rękawice oraz tzw. nakolanniki sięgające do wysokich skórzanych butów. Ma czerwoną szarfę wiązaną na talii. Kirasjer ma parę pistoletów z zamkami kołowymi, których używano w

Według mitologii greckiej Leda była królową Sparty i kochanką Zeusa, władcy greckich bogów, najwyższego boga olimpijskiego. W Sparcie rządził król imieniem Tyndareos. Żoną jego była Leda. Nie posiadali własnych dzieci co było przyczyną ich smutku. Jedna wersja mitu mówi, że Zeus odwiedził Ledę pod postacią łabędzia. Skutkiem ich stosunku zostały spłodzone dzieci. Leda złożyła jaja, z których wykluli się z nich: Klitajmestra, Helena (bohaterka "Iliady" Homera) oraz dioskurowie: Kastor i Polluks (Polideukes). Klitajmestra wykluła się z tego samego jaja, co Polideukes (lub z tego samego, co Helena). Leda i łabędź (renesansowa rzeźba Bartolomeo Ammannatiego, ok. 1540 roku)           Najbardziej znana wersja mitu podaje, że tej samej nocy Leda oddała się Zeusowi i swojemu mężowi Tyndareosowi. Stąd za ojca Polideukesa i Heleny uchodził Zeus, natomiast Kastora i Klitajmestry – Tyndareos. "Zeus w postaci łabędzia zszedł się z Ledą, a jeszcze tej samej nocy obcował z nią Tyndareo

Na początek trochę teorii, a na koniec trochę interesujących faktów z życia sportowców. Kwadryga była antycznym rzymskim wozem dwukołowym, zaprzężonym w cztery konie znajdujące się obok siebie. Powożona z pozycji stojącej, używana była głównie do wyścigów oraz jako wóz służący podczas pochodów triumfalnych w trakcie różnych uroczystości.           Cyrki były monumentalnymi budowlami przeznaczonymi do wyścigów kwadryg. Najstarsze z cyrków antycznego Rzymu powstawały jako odpowiedniki greckich stadionów i hipodromów. Arena cyrku oddzielana była od amfiteatralnej widowni najczęściej rowem w celu zapewnienia widzom bezpieczeństwa. Circus Maximus był najstarszym i największym cyrkiem starożytnego Rzymu. Był usytuowany pomiędzy wzgórzami Palatynu i Awentynu. Jego początki wiążą się z panowaniem Tarkwiniusza Starego. Od VI w. p.n.e. do IV w. n.e. cyrk wielokrotnie rozbudowywano i przebudowywano. Za panowania Augusta dodano lożę dla cesarza (pulvinar) oraz ustawiono obelisk o wysokości 23,7 m

Samnici byli ludem italskim z grupy osko-umbryjskiej, zamieszkującym środkową i południową część Apeninów, czyli krainę Samnium. Samnici stworzyli luźną federację o charakterze wojskowym. Głównym ich ośrodkiem było miasto Maleventum. Znane jest lepiej pod rzymską nazwą - Benewent. Widoczni na ilustracji wojownicy samniccy walczą oszczepami i mieczami. Ochronę stanowią hoplickie tarcze - aspis, a także płaskie tarcze znane z fresków. Uwagę przyciągają elementy z brązu takie jak charakterystyczne dla tej części Italii napierśniki, pięknie zdobione hełmy z piórami (typu pilos, attyckie, chalkidzkie, frygijskie i Montefortino). Elementy ubioru znamy także dzięki samnickiem kolorowym freskom, które pozwalają na odtworzenie wzorów tunik i tarcz.    Samnici w walce, ok. IV-III wieku p.n.e. (rys. Javier de Gabiola Garcia)           Postać w niebieskiej tunice i hełmie z zielonymi piórami ma na sobie słynny pancerz Ksour Essef. Jest pozłacany, a wykonany z brązu. Znajduje się w Muzeum Narodowym

Kambyzes II był królem Persji w latach 529-522 p.n.e. Był synem Cyrusa II Wielkiego. Jeszcze w 538 roku p.n.e. wraz z ojcem zdobył Babilon. W 525 roku p.n.e. pokonał faraona Psametycha III w bitwie pod Peluzjum. Zdobył główne miasta Memfis i Teby. Ogłosił się faraonem egipskim poprzez tradycyjne rytuały i ceremonię, która obejmowała namaszczenie przez kapłanów Seta (boga burz, pustyń, Górnego Egiptu, ciemności i chaosu) i Horusa (boga nieba, opiekuna monarchii egipskiej), noszacych nakrycia głowy reprezentujących ich odpowiednich bogów.  Chwilę tę ukazał na poniższej ilustracji Mark Stacey           Kambyzes nie zdołał jednak zdobyć oazy Siwa na Pustyni Libijskiej, gdzie mieściła się słynna wyrocznia Amona-Re. Wysłana na jej podbój armia zaginęła w tajemniczych okolicznościach. Ich celem było zniszczenie świątyni Amona po tym, jak kapłani tego boga odmówili legitymizacji rządów Kambyzesa w Egipcie. Armia została prawdopodobnie zasypana w czasie burzy piaskowej. Przez wieki to wydarzeni

Armia z Brytanii, VI-VIII wiek (rys. Andriej Negin). Od lewej stoją: 1. Kusznik z Alt Clut (Strathclyde), 658–752 n.e. Ten wojownik jest rekonstruowany na podstawie różnych źródeł ze Szkocji. „Kaptur Orkadów” datowany jest na ok. 615 rok. Buty, nóż bojowy, topór, sprzączka i bełt do kuszy pochodzą z Buiston Crannog w Ayrshire, a kusza z Drosten Stone w Arbroath. 2. Łucznik z Rheged (Cumbria), VII wiek. Zrekonstruowany głównie na podstawie Krzyż z Ruthwell (kamienny krzyż anglosaski z miejscowości Ruthwell w południowej Szkocji). Ma miękki przeszywany pancerz z wyściełanej tkaniny oraz hełm wzorowany na anglosaskim egzemplarzu z VII wieku z Wollaston w Northamptonshire, z kolczą ochroną szyi. Jego łuk pochodzi ze źródeł późnorzymskich. 3. Wódz porzymski z Vindolandii, Mur Hadriana, ok. 500 roku. Na owalnej tarczy, opartej na wzorach późnorzymskich, widnieją symbole chrześcijańskie znalezione w Vindolandii. Włócznia jest kopią rzymsko-brytyjskiego egzemplarza znalezionego w Berkshire, a

Poza pięknie zdobionym hełmem typu cesarsko-galijskiego, gladiusa (miecza), sztyletu (pugio), pancerza łuskowego (lorica squmata) uwagę niewątpliwie przyciągają falery. Były to metalowe krążki lub płytki z dekoracją reliefową. Falery przyznawano w nagrodę żołnierzom rzymskim. Noszone były jako odznaczenia i ozdoby. Można rzec, że był to odpowiednik dzisiejszych medali wojskowych. Centurion (rekonstruktor Jeff Pinceel)  z Legio XI Claudia Pia Fidelis (fot. Marcia Mummia Fannia)           Legio XI Claudia Pia Fidelis został utworzony przez Juliusza Cezara w 58 roku p.n.e. na początku wojen galijskich, uczestnicząc m.in. w oblężeniu Alezji. W wojnie domowej legion stał po stronie Cezara i uczestniczył w bitwach pod Dyrrachium i pod Farsalos w 48 roku p.n.e. Inskrypcje wskazują też na udział w bitwie pod Akcjum w 31 roku roku p.n.e. Za panowania Oktawiana stacjonował w Dalmacji. W 42 roku n.e. legion otrzymał od cesarza Klaudiusza miano Claudia Pia Fidelis. Za panowania Wespazjana został w

Zwiedzając kościoły zwracam uwagę na płyty nagrobne w posadzce. W tym roku odwiedziłem ponownie parę dobrze znanych mi kościołów. W Kościele Mariackim w Gdańsku zacząłem od ołtarza. Na samym początku zwróciłem uwagę na płytę dość niedużą. Czytam... a tu leży admirał Arend Dijckman. Nie kto inny jak admirał spod Oliwy 1627 roku. Urodził się w 1572 roku w Delfcie. Od 1608 roku mieszkał w Gdańsku, gdzie był kapitanem i armatorem statku handlowego transportującego zboże i drewno dębowe. W 1626 roku wstąpił na służbę naszego króla Zygmunta III Wazy. 24 listopada 1627 roku został wyznaczony na stanowisko głównodowodzącego floty polskiej na galeonie "Święty Jerzy". Podczas bitwy pod Oliwą 28 listopada na pokładzie zdobytego już szwedzkiego galeonu "Tigern" niestety poniósł śmierć od trafienia w nogi kulą artyleryjską. Uroczysty pogrzeb odbył się 2 grudnia w Gdańsku w Kościele Mariackim. Niczym przy triumfie rzymskim przed trumną admirała pędzono 33 pary szwedzkich jeńców.

Wyrób pancerzy i hełmów w okresie antycznym to tworzenie prawdziwych dzieł sztuki. Uzbrojenie ochronne nie tylko było praktyczne, ale duże znaczenie miały walory wizualne. Tworzono hełmy, zbroje, nagolenice zgodnie ze stylistyką danego okresu. Nieraz dodawano rzeźbione elementy w postaci symboli mitologicznych np. gorgony, a także zwierząt lub przedmiotów. Hełmom dodawano rogi czy ozdoby w kształcie liści, a nawet fallusów. Bardziej surowe formy dominowały w okresie archaicznym, by w klasycznym i hellenistycznym stać się dopasowanymi do ciała np. muskularne kirysy lub hełmy z nakarczkiem dopasowanym do szyi. Estetyka greckiego uzbrojenia przesiąkła w świat italski, kartagiński, a nawet iberyjski. Praca w greckiej kuźni (rys. Pierre Probst)

Antygon Jednooki (ok. 382-301 p.n.e.)  był jednym z najbardziej znanych dowódców Aleksandra III Wielkiego, następnie jednym z diadochów. Założył macedońską dynastię Antygonidów. Był ojcem Demetriusza I Poliorketesa (według Plutarcha jednego z najwybitniejszych wodzów świata antycznego, twórcy nowych maszyn oblężniczych np. słynnego Helepolis).           Diadochowie byli dowódcami armii Aleksandra III Wielkiego, którzy przejęli władzę w imperium po jego śmierci w 323 roku p.n.e. Wybuchły między nimi tzw. wojny diadochów. Przy okazji polecam książkę Michała Piekarskiego "Gabiene 316 p.n.e." wydaną w 2 lata temu w ramach serii Historyczne Bitwy. Była to pierwsza ilustrowana przeze mnie książka. Opisuje starcie zbrojne pomiędzy Antygonem Jednookim a Eumenesem z Kardii stoczone w pobliżu miejscowości Gabiene (dziś Isfahan) w trakcie drugiej wojny diadochów. Antygon Jednooki podczas bitwy,  kadr z tego filmu "Aleksander" Olivera Stone'a. W roli tej wystąpił Ian Beatti

Armia galijsko-rzymska, VI-VIII wiek (rys. Andriej Negin). Od lewej stoją: 1. Galijsko-rzymski arystokrata z Clermont, ok. 507 roku. Arystokracja galijsko-rzymska z Owernii walczyła u boku Wizygotów przeciwko Frankom pod Vouillé (Campus Vocladeus) w 507 roku. Ten jeździec jest przedstawiony we wspaniałym hełmie typu Spangenhelm pochodzenia rzymskiego, wydobytym z Saony (Francja). Jego krótki pancerz lamelkowy jest importowany z Bizancjum, wzorowany na egzemplarzu znalezionym w Słowenii. Ubiór jest zrekonstruowany na podstawie zachowanych egzemplarzy z rzymskiego Egiptu, nawiązujący kolorystyką do miniatur Vergiliusa Romanusa (ilustrowany manuskrypt z V wieku zawierający dzieła Wergiliusza - Eneidę, Georgiki i Bukoliki). Zwracają uwagę skórzane rękawiczki z Trossingen (Niemcy). Jego główną bronią jest „skrzydlata” żelazna hasta z cmentarza Kapucynów w Bourges (Francja) oraz spatha (długi miecz rzymski) z nekropolii rzymsko-frankijskiej Krefeld-Gellep. Według Grzegorza z Tours galijscy R

Ze względu na swoją izolację chewsurscy górale zachowali wiele starodawnych zwyczajów (np. jeszcze w XX wieku obowiązywało prawo zemsty krwi i praktykowano porody w samotności), dialekt przypomina język ogólnogruziński w czasach średniowiecza, a miejscowe prawosławie przesiąknięte jest elementami kultów przedchrześcijańskich. Chewsurskie wsie mają charakter twierdzy – składają się z przylegających do siebie, zwartych, zwykle trójkondygnacyjnych, wież mieszkalno-obronnych o grubych ścianach i maleńkich oknach. Chewsur w kolczudze i misiurce - góral z Gruzji, 1877 rok.  Taki wygląd można zobaczyć także na zdjęciach z poczatku XX wieku           Poniżej widzimy pancerz lamelkowy i uzbrojenie czukockiego wojownika z XIX wieku w zbiorach Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku. Czukcze, Czukczowie to paleoazjatycki lud syberyjskich autochtonów zamieszkujący północno-wschodnią Rosję. P ancerz lamelkowy i uzbrojenie czukockiego wojownika