Przejdź do głównej zawartości

Leda i łabędź

Według mitologii greckiej Leda była królową Sparty i kochanką Zeusa, władcy greckich bogów, najwyższego boga olimpijskiego. W Sparcie rządził król imieniem Tyndareos. Żoną jego była Leda. Nie posiadali własnych dzieci co było przyczyną ich smutku. Jedna wersja mitu mówi, że Zeus odwiedził Ledę pod postacią łabędzia. Skutkiem ich stosunku zostały spłodzone dzieci. Leda złożyła jaja, z których wykluli się z nich: Klitajmestra, Helena (bohaterka "Iliady" Homera) oraz dioskurowie: Kastor i Polluks (Polideukes). Klitajmestra wykluła się z tego samego jaja, co Polideukes (lub z tego samego, co Helena).

Leda i łabędź (renesansowa rzeźba Bartolomeo Ammannatiego, ok. 1540 roku)

        Najbardziej znana wersja mitu podaje, że tej samej nocy Leda oddała się Zeusowi i swojemu mężowi Tyndareosowi. Stąd za ojca Polideukesa i Heleny uchodził Zeus, natomiast Kastora i Klitajmestry – Tyndareos. "Zeus w postaci łabędzia zszedł się z Ledą, a jeszcze tej samej nocy obcował z nią Tyndareos; urodziła Zeusowi Polideukesa i Helenę, a Tyndareosowi Kastora i Klitajmestrę" (Zygmunt Kubiak "Mitologia Greków i Rzymian"). 

Leda i łabędź (dzieło Petera Paula Rubensa,1602)

        Według innych wersji mitu było tylko jedno jajo. Czterem dzieciom przypisywano jako ojca Zeusa. Istnieje też wersja bez stosunku Ledy z Zeusem. Pewnego wieczoru odwiedził ich posłaniec bogów olimpijskich Hermes i ofiarował Ledzie jajo znacznej wielkości, przypominające jaja łabędzie, z którego potem wykluła się czwórka dzieci.

Leda i łabędź na fresku z Pompejów, I wiek n.e.

        Motyw Ledy i Zeusa jako łabędzia jest od wieków popularny w sztuce. Ukazywali to artyści m.in. Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Peter Paul Rubens, Baldassare Peruzzi, François Boucher, Salvador Dalí, Louis de Silvestre, Antonio Allegri da Correggio, Paolo Veronese i Tintoretto. Imieniem królowej Sparty nazwano jedną z planetoid – (38) Leda i księżyc Jowisza – Leda.

Rzymska lampka oliwna z I wieku, Staatliche Antikensammlungen, 
Munich (muzeum sztuki w Monachium)
Etykiety:

Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Praca w greckiej kuźni

Wyrób pancerzy i hełmów w okresie antycznym to tworzenie prawdziwych dzieł sztuki. Uzbrojenie ochronne nie tylko było praktyczne, ale duże znaczenie miały walory wizualne. Tworzono hełmy, zbroje, nagolenice zgodnie ze stylistyką danego okresu. Nieraz dodawano rzeźbione elementy w postaci symboli mitologicznych np. gorgony, a także zwierząt lub przedmiotów. Hełmom dodawano rogi czy ozdoby w kształcie liści, a nawet fallusów. Bardziej surowe formy dominowały w okresie archaicznym, by w klasycznym i hellenistycznym stać się dopasowanymi do ciała np. muskularne kirysy lub hełmy z nakarczkiem dopasowanym do szyi. Estetyka greckiego uzbrojenia przesiąkła w świat italski, kartagiński, a nawet iberyjski. Praca w greckiej kuźni (rys. Pierre Probst)
Prześlij komentarz
Czytaj więcej

Armia z Brytanii, VI-VIII wiek

Armia z Brytanii, VI-VIII wiek (rys. Andriej Negin). Od lewej stoją: 1. Kusznik z Alt Clut (Strathclyde), 658–752 n.e. Ten wojownik jest rekonstruowany na podstawie różnych źródeł ze Szkocji. „Kaptur Orkadów” datowany jest na ok. 615 rok. Buty, nóż bojowy, topór, sprzączka i bełt do kuszy pochodzą z Buiston Crannog w Ayrshire, a kusza z Drosten Stone w Arbroath. 2. Łucznik z Rheged (Cumbria), VII wiek. Zrekonstruowany głównie na podstawie Krzyż z Ruthwell (kamienny krzyż anglosaski z miejscowości Ruthwell w południowej Szkocji). Ma miękki przeszywany pancerz z wyściełanej tkaniny oraz hełm wzorowany na anglosaskim egzemplarzu z VII wieku z Wollaston w Northamptonshire, z kolczą ochroną szyi. Jego łuk pochodzi ze źródeł późnorzymskich. 3. Wódz porzymski z Vindolandii, Mur Hadriana, ok. 500 roku. Na owalnej tarczy, opartej na wzorach późnorzymskich, widnieją symbole chrześcijańskie znalezione w Vindolandii. Włócznia jest kopią rzymsko-brytyjskiego egzemplarza znalezionego w Berkshire, a
Prześlij komentarz
Czytaj więcej

Falery - rzymskie odznaczenia

Poza pięknie zdobionym hełmem typu cesarsko-galijskiego, gladiusa (miecza), sztyletu (pugio), pancerza łuskowego (lorica squmata) uwagę niewątpliwie przyciągają falery. Były to metalowe krążki lub płytki z dekoracją reliefową. Falery przyznawano w nagrodę żołnierzom rzymskim. Noszone były jako odznaczenia i ozdoby. Można rzec, że był to odpowiednik dzisiejszych medali wojskowych. Centurion (rekonstruktor Jeff Pinceel)  z Legio XI Claudia Pia Fidelis (fot. Marcia Mummia Fannia)           Legio XI Claudia Pia Fidelis został utworzony przez Juliusza Cezara w 58 roku p.n.e. na początku wojen galijskich, uczestnicząc m.in. w oblężeniu Alezji. W wojnie domowej legion stał po stronie Cezara i uczestniczył w bitwach pod Dyrrachium i pod Farsalos w 48 roku p.n.e. Inskrypcje wskazują też na udział w bitwie pod Akcjum w 31 roku roku p.n.e. Za panowania Oktawiana stacjonował w Dalmacji. W 42 roku n.e. legion otrzymał od cesarza Klaudiusza miano Claudia Pia Fidelis. Za panowania Wespazjana został w
Prześlij komentarz
Czytaj więcej