Przejdź do głównej zawartości

Leda i łabędź

Według mitologii greckiej Leda była królową Sparty i kochanką Zeusa, władcy greckich bogów, najwyższego boga olimpijskiego. W Sparcie rządził król imieniem Tyndareos. Żoną jego była Leda. Nie posiadali własnych dzieci co było przyczyną ich smutku. Jedna wersja mitu mówi, że Zeus odwiedził Ledę pod postacią łabędzia. Skutkiem ich stosunku zostały spłodzone dzieci. Leda złożyła jaja, z których wykluli się z nich: Klitajmestra, Helena (bohaterka "Iliady" Homera) oraz dioskurowie: Kastor i Polluks (Polideukes). Klitajmestra wykluła się z tego samego jaja, co Polideukes (lub z tego samego, co Helena).

Leda i łabędź (renesansowa rzeźba Bartolomeo Ammannatiego, ok. 1540 roku)

        Najbardziej znana wersja mitu podaje, że tej samej nocy Leda oddała się Zeusowi i swojemu mężowi Tyndareosowi. Stąd za ojca Polideukesa i Heleny uchodził Zeus, natomiast Kastora i Klitajmestry – Tyndareos. "Zeus w postaci łabędzia zszedł się z Ledą, a jeszcze tej samej nocy obcował z nią Tyndareos; urodziła Zeusowi Polideukesa i Helenę, a Tyndareosowi Kastora i Klitajmestrę" (Zygmunt Kubiak "Mitologia Greków i Rzymian"). 

Leda i łabędź (dzieło Petera Paula Rubensa,1602)

        Według innych wersji mitu było tylko jedno jajo. Czterem dzieciom przypisywano jako ojca Zeusa. Istnieje też wersja bez stosunku Ledy z Zeusem. Pewnego wieczoru odwiedził ich posłaniec bogów olimpijskich Hermes i ofiarował Ledzie jajo znacznej wielkości, przypominające jaja łabędzie, z którego potem wykluła się czwórka dzieci.

Leda i łabędź na fresku z Pompejów, I wiek n.e.

        Motyw Ledy i Zeusa jako łabędzia jest od wieków popularny w sztuce. Ukazywali to artyści m.in. Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Peter Paul Rubens, Baldassare Peruzzi, François Boucher, Salvador Dalí, Louis de Silvestre, Antonio Allegri da Correggio, Paolo Veronese i Tintoretto. Imieniem królowej Sparty nazwano jedną z planetoid – (38) Leda i księżyc Jowisza – Leda.

Rzymska lampka oliwna z I wieku, Staatliche Antikensammlungen, 
Munich (muzeum sztuki w Monachium)

Komentarze

Popularne posty z tego bloga

Walka gladiatorów secutora i retiariusa w Pompejach

Większość znanych nam współcześnie hełmów i innego uzbrojenia gladiatorskiego zawdzięczamy Pompejom. Erupcja Wezuwiusza zakonserwowała miasto wraz z niemal nienaruszonymi, niezwykłymi artefaktami na wieki. Widoczne na ilustracji typy gladiatorów to: 1. Retiarius (sieciarz) – walczył trójzębem, sztyletem oraz siecią, bez hełmu. Jedyną ochroną retiariusa była wykonana z brązu osłona lewego barku o nazwie galerus za którą w razie potrzeby mógł osłonić swoją głowę i manica osłaniająca ramię wykonana z metalowych lub skórzanych pasów, czasami z naszytych na skórę łusek. 2. Secutor - gladiator walczący najczęściej z retiariusem. Był uzbrojony w miecz gladius i drewnianą tarczę przypominającą tarcze legionisty rzymskiego. Jego uzbrojenie ochronne składało się z osłony ramienia trzymającego miecz, zamkniętego hełmu bez wystających elementów (aby sieciarzowi trudniej było zarzucić na przeciwnika sieć) i nagolenicy. Walka gladiatorów secutora i retiariusa w Pompejach (rys. Peter Connolly) Zapewn...

Leonidas I - król Sparty

Dzisiejszy wpis przedstawi Leonidasa I, króla Sparty. Leonidas I jest prawdopodobnie najbardziej utrwalonym w popkulturze greckim władcą okresu klasycznego. Od 490 roku p.n.e. rządził Spartą. Jego żoną była Gorgo - córka jego przybranego brata Kleomenesa I. Z tego małżeństwa urodził się syn Plejstarchos.  Na zdjęciu Javiera Tamargo Santistebana rekonstruktor Marco Cecini,  znany pod profilem Marco Aurelio Valerio Massenzio           Leonidas zasłynął podczas wojen grecko-perskich, dowodzeniu obroną przesmyku w Termopilach w 480 roku p.n.e. Władca Sparty stał na czele hoplitów składających się z 300 rodaków i kilku tysięcy żołnierzy z innych greckich miast-państw (polis). Nie do końca wyglądało to tak, że było tam wyłącznie 300 Spartan po stronie greckiej. Według Herodota siły Greków składały się z 300 hoplitów spartańskich i 1000 towarzyszących im periojków, 500 hoplitów z Mantinei, 500 z Tegei, 120 z Orchomenos w Arkadii, 1000 innych Arkadyjczykó...

14 Pułk Kirasjerów armii Księstwa Warszawskiego

Na Święto Niepodległości 14 Pułk Kirasjerów armii Księstwa Warszawskiego ze swoją epicką i tragiczną historią.  Kirasjer 14 pułku podczas szarży (mal. Jan Chełmiński)           Był to jedyny w dziejach Polski pułk jazdy kirasjerskiej. Początek formowania przypadł na 1 września 1809 roku. Nosił pierwotnie 1 Pułk Broni Kirasjerów. 4 grudnia 1809 roku kirasjerzy przybyli do Warszawy i stacjonowali tam do wyprawy ma Rosję. Wzbudzali spore zainteresowanie wśród mieszkańców przywołując pamięć o dawnej husarii. Pod koniec 1809 roku pułk liczył 610 żołnierzy. 12 maja 1812 roku pułk kirasjerów wyruszył na wojnę z Rosją. Podczas sławnej szarży na tak zwaną Wielką Redutę pod Borodino wraz z pułkiem kirasjerów saskich, kirasjerzy nacierali na czworobok piechoty. Wzięli do niewoli 300 jeńców i zdobyli armatę. W czasie odwrotu spod Moskwy kilkudziesięciu ocalałych kirasjerów eskortowało uratowane 24 armaty wojsk polskich. Wśród kawalerii pułk poniósł największe stra...