Przejdź do głównej zawartości

Leda i łabędź

Według mitologii greckiej Leda była królową Sparty i kochanką Zeusa, władcy greckich bogów, najwyższego boga olimpijskiego. W Sparcie rządził król imieniem Tyndareos. Żoną jego była Leda. Nie posiadali własnych dzieci co było przyczyną ich smutku. Jedna wersja mitu mówi, że Zeus odwiedził Ledę pod postacią łabędzia. Skutkiem ich stosunku zostały spłodzone dzieci. Leda złożyła jaja, z których wykluli się z nich: Klitajmestra, Helena (bohaterka "Iliady" Homera) oraz dioskurowie: Kastor i Polluks (Polideukes). Klitajmestra wykluła się z tego samego jaja, co Polideukes (lub z tego samego, co Helena).

Leda i łabędź (renesansowa rzeźba Bartolomeo Ammannatiego, ok. 1540 roku)

        Najbardziej znana wersja mitu podaje, że tej samej nocy Leda oddała się Zeusowi i swojemu mężowi Tyndareosowi. Stąd za ojca Polideukesa i Heleny uchodził Zeus, natomiast Kastora i Klitajmestry – Tyndareos. "Zeus w postaci łabędzia zszedł się z Ledą, a jeszcze tej samej nocy obcował z nią Tyndareos; urodziła Zeusowi Polideukesa i Helenę, a Tyndareosowi Kastora i Klitajmestrę" (Zygmunt Kubiak "Mitologia Greków i Rzymian"). 

Leda i łabędź (dzieło Petera Paula Rubensa,1602)

        Według innych wersji mitu było tylko jedno jajo. Czterem dzieciom przypisywano jako ojca Zeusa. Istnieje też wersja bez stosunku Ledy z Zeusem. Pewnego wieczoru odwiedził ich posłaniec bogów olimpijskich Hermes i ofiarował Ledzie jajo znacznej wielkości, przypominające jaja łabędzie, z którego potem wykluła się czwórka dzieci.

Leda i łabędź na fresku z Pompejów, I wiek n.e.

        Motyw Ledy i Zeusa jako łabędzia jest od wieków popularny w sztuce. Ukazywali to artyści m.in. Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Peter Paul Rubens, Baldassare Peruzzi, François Boucher, Salvador Dalí, Louis de Silvestre, Antonio Allegri da Correggio, Paolo Veronese i Tintoretto. Imieniem królowej Sparty nazwano jedną z planetoid – (38) Leda i księżyc Jowisza – Leda.

Rzymska lampka oliwna z I wieku, Staatliche Antikensammlungen, 
Munich (muzeum sztuki w Monachium)
Etykiety:

Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Dama z Elche

Kilka dni temu była rocznica odkrycia jednego z najbardziej znanych dzieł antycznej sztuki iberyjskiej tzw. Damy z Elche. "La Dama de Elche" jest starożytną rzeźbą iberyjską. Przedstawia popiersie pięknej młodej i bogatej kobiety. Uważana jest za jedno z najwybitniejszych osiągnięć sztuki iberyjskiej. Rzeźba pochodzi z około 400-300 r. p.n.e. Jej wysokość wynosi 56 cm. Została wykonana z wapienia i pierwotnie była polichromowana. Zachowały się resztki po malowaniu. Była pomalowana w następujących kolorach - czerwień, biel i błękit.            Popiersie przedstawia młodą kobietę z delikatnymi rysami twarzy, przymkniętymi oczami i pomalowanymi na czerwono ustami. Kobietę zdobi wyrafinowana biżuteria i nietypowe nakrycie głowy. Została odkryta całkowicie przypadkowo 4 sierpnia 1897 roku w miejscowości Elche (południowo-wschodnia Hiszpania). Została znaleziona między skałami, gdzie najprawdopodobniej została ukryta. Po odkryciu została zakupiona przez fran...
Prześlij komentarz
Czytaj więcej

Leonidas I - król Sparty

Dzisiejszy wpis przedstawi Leonidasa I, króla Sparty. Leonidas I jest prawdopodobnie najbardziej utrwalonym w popkulturze greckim władcą okresu klasycznego. Od 490 roku p.n.e. rządził Spartą. Jego żoną była Gorgo - córka jego przybranego brata Kleomenesa I. Z tego małżeństwa urodził się syn Plejstarchos.  Na zdjęciu Javiera Tamargo Santistebana rekonstruktor Marco Cecini,  znany pod profilem Marco Aurelio Valerio Massenzio           Leonidas zasłynął podczas wojen grecko-perskich, dowodzeniu obroną przesmyku w Termopilach w 480 roku p.n.e. Władca Sparty stał na czele hoplitów składających się z 300 rodaków i kilku tysięcy żołnierzy z innych greckich miast-państw (polis). Nie do końca wyglądało to tak, że było tam wyłącznie 300 Spartan po stronie greckiej. Według Herodota siły Greków składały się z 300 hoplitów spartańskich i 1000 towarzyszących im periojków, 500 hoplitów z Mantinei, 500 z Tegei, 120 z Orchomenos w Arkadii, 1000 innych Arkadyjczykó...
Prześlij komentarz
Czytaj więcej

Ostatni król perski z dynastii Achemenidów - Dariusz III

Dariusz rządził jako Szachinszach ("Król Królów") w latach 336–330 p.n.e. Wywodził się z bocznej linii Achemenidów. Urodził się jako Artaszata, syn Arsamesa i Sysygambis. Początkowo był nadzorcą perskiego systemu pocztowego. W latach 344–336 p.n.e. pełnił funkcję satrapy Armenii. Został wyniesiony na tron przez Bagoasa (wpływowego eunucha na dworze Achemenidów, który był odpowiedzialny za otrucie dwóch wcześniejszych perskich królów Artakserksesa III oraz Arsesa). Po objęciu rządów Dariusz nakazał wypicie trucizny Bagoasowi. Stłumił rebelię w Egipcie, przyjmując tytulaturę faraońską. Nie jest wykluczony udział Dariusza III w zamordowaniu Filipa II Macedońskiego (ojca Aleksandra III Wielkiego). Pokonał pretendenta, który rościł sobie prawa do władzy w Babilonie. Błędem Dariusza było zlekceważenie informacji wyprawie Macedończyków przeciwko Persji. Nie zdążył się przygotować do obrony imperium.  Dariusz III (rys. Joan Francesc Oliveras)           Aleksan...
Prześlij komentarz
Czytaj więcej