Przejdź do głównej zawartości

Rycerski i Szpitalniczy Zakon Świętego Łazarza z Jerozolimy

XIV-wieczna legenda mówi o bractwie powstałym już w czasach Cesarstwa Rzymskiego w 72 roku n.e. Miało chronić chrześcijan przed prześladowaniami. Święty Bazyli w IV wieku n.e. w Cesarstwie Wschodniorzymskim rozpoczął na szeroką skalę prewencję i szerzenie ochrony zdrowia. Powstawać zaczęły szpitale dla ofiar trądu, które jak na tamte czasy były bardzo nowoczesne. Zakon św. Łazarza został założony w Ziemi Świętej podczas I wyprawy krzyżowej przez Gérarda de Martigues w 1098 roku. Był on zwierzchnikiem wszystkich instytucji szpitalnych w Jerozolimie. Nazwa została wzięta od biblijnego Łazarza, czyli patrona trędowatych. To jemu zakon poświęcił większość szpitali i kościołów. Był zakonem szpitalnym aczkolwiek niezbędna była ochrona hospicjów przed niewiernymi i złodziejami. W związku z tym utworzono milicję złożoną z trędowatych rycerzy. Ich choroba nie była jeszcze zbyt zaawansowana. Przeważnie byli to joannici i bożogrobcy (Zakon Rycerski Grobu Bożego w Jerozolimie), a później templariusze. Stali się odpowiedzialni za przekształcenie zgromadzenia w zakon rycerski. Przez pierwsze lata zakon był częścią zakonu joannitów. Jednak uniezależnił się w 1120 roku. Wówczas to Boyand Roger (dotychczasowy rektor szpitala joannitów) zachorował na trąd. Został zatem mianowany mistrzem Zakonu Rycerzy św. Łazarza. Kolejny wielki mistrz bł. Rajmund du Puy przyjął zielony krzyż jako godło lazarytów. W średniowieczu łazarzyści stanowili jedyną organizację opiekującą się trędowatymi. 

Lazaryta (łazarzysta), czyli rycerz Rycerskiego i Szpitalniczego Zakonu 
Świętego Łazarza z Jerozolimy, XIII wiek (rys. Moreschi)

        Rycerze Świętego Łazarza dzielnie walczyli w znanych bitwach pod Montgisard (1177), Hittinem (1187), Gazą (1244) a także brali udział podczas bronienia: Jerozolimy, Akki, zamków Khirbet el Zeita i Medjel el Djemeriayh. Lazaryci mieli własną flotę, kontrolującą obszar między Akką a innymi chrześcijańskimi portami Morza Śródziemnego. Założyli komandorie i szpitale w większości krajów Europy m.in. w Italii, Sycylii, Francji, Anglii, Szkocji, Irlandii, Szwajcarii, Austrii, Czechach, Dalmacji, Węgrzech, Bałkanach, Półwyspie Iberyjskim, a także w Polsce. Działalność łazarzystów okazała się niezwykle skuteczna w ochronie przed trądem w Europie. Uważa się na przełomie XIII i XIV wieku istniało ok. 20 000 tych specjalistycznych instytucji opieki medycznej. Większość należała do Rycerzy Świętego Łazarza. Czy zatem średniowiecze było tak zacofaną epoką pod względem opieki medycznej? Po upadku Akki w 1291 roku, ostatniej twierdzy w Królestwie Łacińskim, lazaryci przenieśli się na Cypr. W połowie XV wieku trąd był chorobą coraz rzadszą. Jeśli będziecie chcieli będą kolejne 2 posty o lazarytach - historia od renesansu, a także współczesna działalność zakonu, który nadal istnieje podobnie jak Zakon Krzyżacki (Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie) czy joannci (Suwerenny Rycerski Zakon Szpitalników Świętego Jana, z Jerozolimy, z Rodos i z Malty).

Komentarze

Popularne posty z tego bloga

Praca w greckiej kuźni

Wyrób pancerzy i hełmów w okresie antycznym to tworzenie prawdziwych dzieł sztuki. Uzbrojenie ochronne nie tylko było praktyczne, ale duże znaczenie miały walory wizualne. Tworzono hełmy, zbroje, nagolenice zgodnie ze stylistyką danego okresu. Nieraz dodawano rzeźbione elementy w postaci symboli mitologicznych np. gorgony, a także zwierząt lub przedmiotów. Hełmom dodawano rogi czy ozdoby w kształcie liści, a nawet fallusów. Bardziej surowe formy dominowały w okresie archaicznym, by w klasycznym i hellenistycznym stać się dopasowanymi do ciała np. muskularne kirysy lub hełmy z nakarczkiem dopasowanym do szyi. Estetyka greckiego uzbrojenia przesiąkła w świat italski, kartagiński, a nawet iberyjski. Praca w greckiej kuźni (rys. Pierre Probst)

Armia z Brytanii, VI-VIII wiek

Armia z Brytanii, VI-VIII wiek (rys. Andriej Negin). Od lewej stoją: 1. Kusznik z Alt Clut (Strathclyde), 658–752 n.e. Ten wojownik jest rekonstruowany na podstawie różnych źródeł ze Szkocji. „Kaptur Orkadów” datowany jest na ok. 615 rok. Buty, nóż bojowy, topór, sprzączka i bełt do kuszy pochodzą z Buiston Crannog w Ayrshire, a kusza z Drosten Stone w Arbroath. 2. Łucznik z Rheged (Cumbria), VII wiek. Zrekonstruowany głównie na podstawie Krzyż z Ruthwell (kamienny krzyż anglosaski z miejscowości Ruthwell w południowej Szkocji). Ma miękki przeszywany pancerz z wyściełanej tkaniny oraz hełm wzorowany na anglosaskim egzemplarzu z VII wieku z Wollaston w Northamptonshire, z kolczą ochroną szyi. Jego łuk pochodzi ze źródeł późnorzymskich. 3. Wódz porzymski z Vindolandii, Mur Hadriana, ok. 500 roku. Na owalnej tarczy, opartej na wzorach późnorzymskich, widnieją symbole chrześcijańskie znalezione w Vindolandii. Włócznia jest kopią rzymsko-brytyjskiego egzemplarza znalezionego w Berkshire, a

Falery - rzymskie odznaczenia

Poza pięknie zdobionym hełmem typu cesarsko-galijskiego, gladiusa (miecza), sztyletu (pugio), pancerza łuskowego (lorica squmata) uwagę niewątpliwie przyciągają falery. Były to metalowe krążki lub płytki z dekoracją reliefową. Falery przyznawano w nagrodę żołnierzom rzymskim. Noszone były jako odznaczenia i ozdoby. Można rzec, że był to odpowiednik dzisiejszych medali wojskowych. Centurion (rekonstruktor Jeff Pinceel)  z Legio XI Claudia Pia Fidelis (fot. Marcia Mummia Fannia)           Legio XI Claudia Pia Fidelis został utworzony przez Juliusza Cezara w 58 roku p.n.e. na początku wojen galijskich, uczestnicząc m.in. w oblężeniu Alezji. W wojnie domowej legion stał po stronie Cezara i uczestniczył w bitwach pod Dyrrachium i pod Farsalos w 48 roku p.n.e. Inskrypcje wskazują też na udział w bitwie pod Akcjum w 31 roku roku p.n.e. Za panowania Oktawiana stacjonował w Dalmacji. W 42 roku n.e. legion otrzymał od cesarza Klaudiusza miano Claudia Pia Fidelis. Za panowania Wespazjana został w