Przejdź do głównej zawartości

O włosach i zaroście Spartan

Plutarch wspomina o karze za tchórzostwo w obliczu niebezpieczeństwa. Było to zgolenie części wąsów. Cechą charakterystyczną antycznego spartańskiego hoplity były długie włosy i broda. Młodzi chłopcy w Sparcie, nosili jednak włosy krótko przystrzyżone. Dopiero osiągając wiek dojrzały mogli zapuścić włosy. Tę informację można znaleźć m.in. u Ksenofonta z Aten (ok. 430-355 p.n.e.), greckiego pisarza, historyka i żołnierza. Inni greccy historycy tj. Herodot (ok. 484 -426 p.n.e.) zwany Ojcem historii, a także Plutarch (ok. 50-125 n.e.) wspominają zwyczaj noszenia długich włosów przez Spartan jako wielowieczną tradycję. Arystoteles (384-322 p.n.e.), jeden z trzech (obok Sokratesa i Platona) najsłynniejszy filozof starożytnej Grecji, nauczyciel Aleksandra III Wielkiego - podaje, że długie włosy w Sparcie stanową honor, są oznaką wolności, gdyż je nosząc ciężko wykonywać prace służebne. 

Spartański tchórz zostaje ukarany przez zgolenie połowy zarostu 
(rys. Catalin Draghici do magazynu "Ancient Warfare")

        Kolejną kwestią do omówienia jest zarost. W różnych publikacjach czy rekonstrukcjach Spartanie są ukazani z samą brodą, jednak bez wąsów. Źródłem miały być figurki spartańskich hoplitów z wyrzeźbioną brodą bez wąsów. Wydaje mi się to jednak błędne. Warto zwrócić uwagę, że figurki, posągi w starożytności Grecy, Etruskowie czy Rzymianie malowali. Zachowały się resztki polichromii na różnych znaleziskach. Na przykład sarkofagi etruskie nie mają wyrzeźbionych wąsów lecz same brody, a na niektórych sarkofagach zachowała się czarna farba w miejscu wąsów i bród. Ponadto na ceramice greckiej z czasów klasycznych widać Spartan z wąsami i brodami. 

Spartański oficer z IV wieku p.n.e. (rys. Christos Giannopoulos)

        Zatem artysta tworzący spartańskie figurki mógł wąsy dodać dopiero podczas polichromowania. Znalazłem pokrycie moich spostrzeżeń w książce "Wojownik spartański 735-331 przed Chr." Duncana B. Campbella, wydanej przez Osprey Publishing. Steve Noon ukazał wąsatych Spartan. We wcześniejszej książce tegoż wydawnictwa "Armia spartańska" autorstwa Nicholasa Sekundy Spartanie namalowani przez Richarda Hooka zostali ukazani z samą brodą, bez wąsów. Tym śladem poszło wielu ilustratorów. Warto wrócić do ilustracji. Jeśli karą za tchórzostwo w obliczu niebezpieczeństwa było zgolenie części wąsów - hoplita musiał je mieć zapuszczone.

Okładka Mariusza Kozika do gry Total War Rome II - Spartan Edition


Etykiety:

Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Dama z Elche

Kilka dni temu była rocznica odkrycia jednego z najbardziej znanych dzieł antycznej sztuki iberyjskiej tzw. Damy z Elche. "La Dama de Elche" jest starożytną rzeźbą iberyjską. Przedstawia popiersie pięknej młodej i bogatej kobiety. Uważana jest za jedno z najwybitniejszych osiągnięć sztuki iberyjskiej. Rzeźba pochodzi z około 400-300 r. p.n.e. Jej wysokość wynosi 56 cm. Została wykonana z wapienia i pierwotnie była polichromowana. Zachowały się resztki po malowaniu. Była pomalowana w następujących kolorach - czerwień, biel i błękit.            Popiersie przedstawia młodą kobietę z delikatnymi rysami twarzy, przymkniętymi oczami i pomalowanymi na czerwono ustami. Kobietę zdobi wyrafinowana biżuteria i nietypowe nakrycie głowy. Została odkryta całkowicie przypadkowo 4 sierpnia 1897 roku w miejscowości Elche (południowo-wschodnia Hiszpania). Została znaleziona między skałami, gdzie najprawdopodobniej została ukryta. Po odkryciu została zakupiona przez fran...
Prześlij komentarz
Czytaj więcej

Leonidas I - król Sparty

Dzisiejszy wpis przedstawi Leonidasa I, króla Sparty. Leonidas I jest prawdopodobnie najbardziej utrwalonym w popkulturze greckim władcą okresu klasycznego. Od 490 roku p.n.e. rządził Spartą. Jego żoną była Gorgo - córka jego przybranego brata Kleomenesa I. Z tego małżeństwa urodził się syn Plejstarchos.  Na zdjęciu Javiera Tamargo Santistebana rekonstruktor Marco Cecini,  znany pod profilem Marco Aurelio Valerio Massenzio           Leonidas zasłynął podczas wojen grecko-perskich, dowodzeniu obroną przesmyku w Termopilach w 480 roku p.n.e. Władca Sparty stał na czele hoplitów składających się z 300 rodaków i kilku tysięcy żołnierzy z innych greckich miast-państw (polis). Nie do końca wyglądało to tak, że było tam wyłącznie 300 Spartan po stronie greckiej. Według Herodota siły Greków składały się z 300 hoplitów spartańskich i 1000 towarzyszących im periojków, 500 hoplitów z Mantinei, 500 z Tegei, 120 z Orchomenos w Arkadii, 1000 innych Arkadyjczykó...
Prześlij komentarz
Czytaj więcej

Ostatni król perski z dynastii Achemenidów - Dariusz III

Dariusz rządził jako Szachinszach ("Król Królów") w latach 336–330 p.n.e. Wywodził się z bocznej linii Achemenidów. Urodził się jako Artaszata, syn Arsamesa i Sysygambis. Początkowo był nadzorcą perskiego systemu pocztowego. W latach 344–336 p.n.e. pełnił funkcję satrapy Armenii. Został wyniesiony na tron przez Bagoasa (wpływowego eunucha na dworze Achemenidów, który był odpowiedzialny za otrucie dwóch wcześniejszych perskich królów Artakserksesa III oraz Arsesa). Po objęciu rządów Dariusz nakazał wypicie trucizny Bagoasowi. Stłumił rebelię w Egipcie, przyjmując tytulaturę faraońską. Nie jest wykluczony udział Dariusza III w zamordowaniu Filipa II Macedońskiego (ojca Aleksandra III Wielkiego). Pokonał pretendenta, który rościł sobie prawa do władzy w Babilonie. Błędem Dariusza było zlekceważenie informacji wyprawie Macedończyków przeciwko Persji. Nie zdążył się przygotować do obrony imperium.  Dariusz III (rys. Joan Francesc Oliveras)           Aleksan...
Prześlij komentarz
Czytaj więcej