Przejdź do głównej zawartości

Katafrakci Seleukidów

Katafrakci byli najcięższym typem kawalerii w czasach starożytnych m.in. w armiach Seleucydów, Sarmatów, Partów, Sasanidów, także Rzymian. Używani byli później w średniowieczu m.in. Cesarstwie Wschodniorzymskim. Hellenistyczni katafrakci nosili brązowe kirysy, segmentowe osłony rąk i nagolenice, hełm tracki z brodatą maską jeźdźca. Opancerzane były również konie. Zazwyczaj byli uzbrojeni w długą na 4-4,5 m włócznię (xyston) oraz miecz. 

Katafrakci Seleukidów w starciu z Rzymianami 
pod Magnezją, 190 p.n.e. (rys. Igor Dzis)

        Źródłem na podstawie, którego powstała powyższa ilustracja jest relief pochodzący z balustrady sanktuarium Ateny w Pergamonie z ok. 183 roku p.n.e. Obecnie znajduje się w berlińskim Muzeum Pergamońskim. Elementy z reliefu użyte do tej rekonstrukcji to: miecz w pochwie wyglądający na typ 'xiphos', kirys z brązu (który ma jeden z jeźdźców), ewentualnie płócienny pancerz 'linothorax' (widoczny u drugiego spadającego jeźdźca), hełm konia (naczółek) z pióropuszem poprzecznym, hełm pierwszego jeźdźca (prawdopodobnie typu trackiego lub attyckiego) z osłoną w kształcie brodatej twarzy (maska zasłania całą twarz pozostawiając otwory na oczy, nozdrza i usta) hełm drugiego jeźdźca typu 'konos' z napolicznikami, a także segmentowe osłony na obie ręce przypominające znacznie późniejszą rzymską 'manica' (noszoną jednak tylko na prawej dłoni, gdyż lewą zasłaniała w całości tarcza 'scutum').  

Relief pochodzący z Pergamonu, ok. 183 roku p.n.e. 

        Innym źródłem przedstawiającym katafraktów Seleukidów są figurki, takie jak ta poniższa, znajdująca się w paryskim Luwrze. Według Tytusa Liwiusza katafrakci stanęli po obu stronach falangi, a po prawej tuż obok agemy Antiocha III Wielkiego w bitwie pod Magnezją. Na ilustracji widzimy ich walczących z rzymskimi legionistami.

Figurka z Luwru, Paryż

Komentarze

Popularne posty z tego bloga

Praca w greckiej kuźni

Wyrób pancerzy i hełmów w okresie antycznym to tworzenie prawdziwych dzieł sztuki. Uzbrojenie ochronne nie tylko było praktyczne, ale duże znaczenie miały walory wizualne. Tworzono hełmy, zbroje, nagolenice zgodnie ze stylistyką danego okresu. Nieraz dodawano rzeźbione elementy w postaci symboli mitologicznych np. gorgony, a także zwierząt lub przedmiotów. Hełmom dodawano rogi czy ozdoby w kształcie liści, a nawet fallusów. Bardziej surowe formy dominowały w okresie archaicznym, by w klasycznym i hellenistycznym stać się dopasowanymi do ciała np. muskularne kirysy lub hełmy z nakarczkiem dopasowanym do szyi. Estetyka greckiego uzbrojenia przesiąkła w świat italski, kartagiński, a nawet iberyjski. Praca w greckiej kuźni (rys. Pierre Probst)

Armia z Brytanii, VI-VIII wiek

Armia z Brytanii, VI-VIII wiek (rys. Andriej Negin). Od lewej stoją: 1. Kusznik z Alt Clut (Strathclyde), 658–752 n.e. Ten wojownik jest rekonstruowany na podstawie różnych źródeł ze Szkocji. „Kaptur Orkadów” datowany jest na ok. 615 rok. Buty, nóż bojowy, topór, sprzączka i bełt do kuszy pochodzą z Buiston Crannog w Ayrshire, a kusza z Drosten Stone w Arbroath. 2. Łucznik z Rheged (Cumbria), VII wiek. Zrekonstruowany głównie na podstawie Krzyż z Ruthwell (kamienny krzyż anglosaski z miejscowości Ruthwell w południowej Szkocji). Ma miękki przeszywany pancerz z wyściełanej tkaniny oraz hełm wzorowany na anglosaskim egzemplarzu z VII wieku z Wollaston w Northamptonshire, z kolczą ochroną szyi. Jego łuk pochodzi ze źródeł późnorzymskich. 3. Wódz porzymski z Vindolandii, Mur Hadriana, ok. 500 roku. Na owalnej tarczy, opartej na wzorach późnorzymskich, widnieją symbole chrześcijańskie znalezione w Vindolandii. Włócznia jest kopią rzymsko-brytyjskiego egzemplarza znalezionego w Berkshire, a

Falery - rzymskie odznaczenia

Poza pięknie zdobionym hełmem typu cesarsko-galijskiego, gladiusa (miecza), sztyletu (pugio), pancerza łuskowego (lorica squmata) uwagę niewątpliwie przyciągają falery. Były to metalowe krążki lub płytki z dekoracją reliefową. Falery przyznawano w nagrodę żołnierzom rzymskim. Noszone były jako odznaczenia i ozdoby. Można rzec, że był to odpowiednik dzisiejszych medali wojskowych. Centurion (rekonstruktor Jeff Pinceel)  z Legio XI Claudia Pia Fidelis (fot. Marcia Mummia Fannia)           Legio XI Claudia Pia Fidelis został utworzony przez Juliusza Cezara w 58 roku p.n.e. na początku wojen galijskich, uczestnicząc m.in. w oblężeniu Alezji. W wojnie domowej legion stał po stronie Cezara i uczestniczył w bitwach pod Dyrrachium i pod Farsalos w 48 roku p.n.e. Inskrypcje wskazują też na udział w bitwie pod Akcjum w 31 roku roku p.n.e. Za panowania Oktawiana stacjonował w Dalmacji. W 42 roku n.e. legion otrzymał od cesarza Klaudiusza miano Claudia Pia Fidelis. Za panowania Wespazjana został w