Przejdź do głównej zawartości

Henryk Walezy, pierwszy elekcyjny król Polski

Henryk Walezy (1551-1589) był niezwykle barwną postacią jeszcze zanim został królem polskim. Od wczesnych lat przejawiał zainteresowanie do nauki. Zachwycano się jego urodą. Był uwikłany w Noc św. Bartłomieja (o czym będzie szerzej przy innej okazji). Z małych szans na tron francuski (ze względu na starsze rodzeństwo) od wczesnych lat poszukiwano tronu Henrykowi (wówczas znanemu jeszcze jako Aleksander Edward) za granicą m.in. na italskiej ziemi (Księstwo Mediolanu i Królestwo Neapolu), Szkocji i Półwyspie Iberyjskim. Ostatecznie został pierwszym królem elekcyjnym Rzeczpospolitej Obojga Narodów wiosną 1573 roku. Henryk 10 września 1573 roku wykonał przysięgę w Katedrze Notre-Dame w Paryżu. Po przybyciu władcy do kraju nastąpiła koronacja władcy 21 lutego 1574 roku. 

Henryk Walezy, mal. Etienne Dumonstier, 1578

        Krótkie panowanie Henryka Walezego na Wawelu było prawdziwym zderzeniem cywilizacyjnym pomiędzy rzeczywistością polską a francuską. Młodego króla i jego francuską świtę dziwiły urządzane przez polskich poddanych pijatyki, rozczarowało ubóstwo polskich wsi i surowy klimat kraju. Polacy natomiast uważali Francuzów za zniewieściałych, a władcy mieli za złe cudzoziemskie stroje i zamiłowanie do biżuterii m.in. kolczyków. Z drugiej jednak strony Walezy był oczarowany Wawelem, zamkiem wygodnym (pierwszy raz zetknął się z udogodnieniami w postaci wychodków i kanalizacji) i przestronnym, trzy razy większym od ówczesnego Luwru. W celu objęcia tronu Francji po śmierci brata Karola IX, Henryk w nocy z 18 na 19 czerwca 1574 roku uciekł z Krakowa. 

Ucieczka Henryka Walezego z Polski, mal. Artur Grottger, 1860

        Odjazd króla jednak zauważono i natychmiast wyruszyła za nim pogoń kierowana przez kasztelana wojnickiego Jana Tęczyńskiego. Tuż za granicą dopadł Henryka pościg. Henryk odrzucił prośby o powrót do kraju i ustanowienie przed oficjalnym wyjazdem rządów zastępczych. Obiecał, że za kilka miesięcy powróci. Nie zrobił tego. Według legendy lub anegdoty Henryk Walezy, uciekając z Krakowa do Paryża, wywiózł z sobą także komplet widelców, które jakoby zobaczył po raz pierwszy w Polsce. Wysłani do Francji posłowie wyznaczyli termin 12 maja 1575 roku, do którego Henryk miał powrócić do Polski, jeżeli chciał zachować swoje prawa do władzy. Henryk obiecywał posłom sejmowym szybki powrót. Jednak nie spełnił obietnicy powrotu, uznano więc tron za pusty i zapowiedziano nową elekcję. Co Wy sądzicie na temat Henryka Walezjusza?

Henryk Walezy według Pocztu królów i książąt polskich Jana Matejki, 1890–1892


Komentarze

Popularne posty z tego bloga

Walka gladiatorów secutora i retiariusa w Pompejach

Większość znanych nam współcześnie hełmów i innego uzbrojenia gladiatorskiego zawdzięczamy Pompejom. Erupcja Wezuwiusza zakonserwowała miasto wraz z niemal nienaruszonymi, niezwykłymi artefaktami na wieki. Widoczne na ilustracji typy gladiatorów to: 1. Retiarius (sieciarz) – walczył trójzębem, sztyletem oraz siecią, bez hełmu. Jedyną ochroną retiariusa była wykonana z brązu osłona lewego barku o nazwie galerus za którą w razie potrzeby mógł osłonić swoją głowę i manica osłaniająca ramię wykonana z metalowych lub skórzanych pasów, czasami z naszytych na skórę łusek. 2. Secutor - gladiator walczący najczęściej z retiariusem. Był uzbrojony w miecz gladius i drewnianą tarczę przypominającą tarcze legionisty rzymskiego. Jego uzbrojenie ochronne składało się z osłony ramienia trzymającego miecz, zamkniętego hełmu bez wystających elementów (aby sieciarzowi trudniej było zarzucić na przeciwnika sieć) i nagolenicy. Walka gladiatorów secutora i retiariusa w Pompejach (rys. Peter Connolly) Zapewn...

Leonidas I - król Sparty

Dzisiejszy wpis przedstawi Leonidasa I, króla Sparty. Leonidas I jest prawdopodobnie najbardziej utrwalonym w popkulturze greckim władcą okresu klasycznego. Od 490 roku p.n.e. rządził Spartą. Jego żoną była Gorgo - córka jego przybranego brata Kleomenesa I. Z tego małżeństwa urodził się syn Plejstarchos.  Na zdjęciu Javiera Tamargo Santistebana rekonstruktor Marco Cecini,  znany pod profilem Marco Aurelio Valerio Massenzio           Leonidas zasłynął podczas wojen grecko-perskich, dowodzeniu obroną przesmyku w Termopilach w 480 roku p.n.e. Władca Sparty stał na czele hoplitów składających się z 300 rodaków i kilku tysięcy żołnierzy z innych greckich miast-państw (polis). Nie do końca wyglądało to tak, że było tam wyłącznie 300 Spartan po stronie greckiej. Według Herodota siły Greków składały się z 300 hoplitów spartańskich i 1000 towarzyszących im periojków, 500 hoplitów z Mantinei, 500 z Tegei, 120 z Orchomenos w Arkadii, 1000 innych Arkadyjczykó...

14 Pułk Kirasjerów armii Księstwa Warszawskiego

Na Święto Niepodległości 14 Pułk Kirasjerów armii Księstwa Warszawskiego ze swoją epicką i tragiczną historią.  Kirasjer 14 pułku podczas szarży (mal. Jan Chełmiński)           Był to jedyny w dziejach Polski pułk jazdy kirasjerskiej. Początek formowania przypadł na 1 września 1809 roku. Nosił pierwotnie 1 Pułk Broni Kirasjerów. 4 grudnia 1809 roku kirasjerzy przybyli do Warszawy i stacjonowali tam do wyprawy ma Rosję. Wzbudzali spore zainteresowanie wśród mieszkańców przywołując pamięć o dawnej husarii. Pod koniec 1809 roku pułk liczył 610 żołnierzy. 12 maja 1812 roku pułk kirasjerów wyruszył na wojnę z Rosją. Podczas sławnej szarży na tak zwaną Wielką Redutę pod Borodino wraz z pułkiem kirasjerów saskich, kirasjerzy nacierali na czworobok piechoty. Wzięli do niewoli 300 jeńców i zdobyli armatę. W czasie odwrotu spod Moskwy kilkudziesięciu ocalałych kirasjerów eskortowało uratowane 24 armaty wojsk polskich. Wśród kawalerii pułk poniósł największe stra...